بررسی عوامل تعیین‌کننده در انتخاب‌ پذیری و ترجیح زیستگاه سیاه ماهی Capoeta capoeta gracilis (Keyserling 1891) در رودخانه سیاهرود (از سرشاخه‌های حوضه رودخانه سفیدرود)

به منظور بهره‌برداری پایدار و حفظ تنوع زیستی اکوسیتم‌های رودخانه‌ای، شناخت نیازهای زیستی آبزیان امری ضروری است و ترجیح زیستگاه یکی از مهمترین عوامل مدیریتی برای جمعیت ماهیان می‌باشد. رودخانۀ سیاهرود از جمله رودهای فرعی منتهی به رودخانه سفیدرود در حوضۀ خزر است که از رشته کوه‌های البرز سرچشمه می‌گیرد و از جمله مکان های پراکنش سیاه‌ماهی (Capoeta capoeta gracilis)، یکی از ماهیان بومی و گونۀ غالب این حوضه می‌باشد. نیازهای زیستی سیاه ماهی، با نمونه‌برداری از 13 ایستگاه و با سه تکرار در مهر و آبان‌ماه سال 1392 بررسی شد. برای این منظور ویژگی‌های هیدرولوژیک رودخانه شامل سرعت آب، عمق، عرض رودخانه، نوع بستر، شیب، ارتفاع از سطح دریا و نوع پوشش گیاهی در هر ایستگاه ثبت گردید. محدوده مورد استفاده و محدوده زیستگاه انتخابی با توجه به میزان در دسترس بودن هر واحد زیستگاهی برای متغیرهای مختلف از طریق نرم‌افزار HABSEL بدست آمد. نتایج حاصل از رگرسیون چندتایی با وجود همبستگی معنادار میان سرعت و عمق نشان داد ترجیح رفتاری در محدوده عمق‌های 17تا 38 سانتی‌متری می‌باشد و در عمق-های زیاد و خیلی کم کاهش پیدا می‌کرد. سیاه‌ماهی محدوده زیادی از سرعت آب بین 44/0 تا 56/0 متر بر ثانیه را انتخاب -کرده و بیشتر بستر سنگلاخی را برای زیستن ترجیح می‌دهد. بنابراین برخی فعالیت‌های انسانی که در رودخانه توتکابن در حال انجام است سبب تغییر در ویژگی‌های محیطی مانند عرض، عمق، سرعت جریان و بستر رودخانه می‌شود، ممکن است پراکنش سیاه‌ماهی را در این رودخانه تحت تاثیر قرار بدهد.